17 April, 2018

Ese kuribwa mu gifu biterwa n'iki? Sobanukirwa indwara zitandukanye zibasira igifu,uko zivurwa ndetse n'inama ugirwa na Muganga.



Igifu ni akanyama ko munda gateye nk'agafuka kaba hagati y'umuhogo n'urura ruto mugace kitwa duodenum,mu gifu habamo ururenda (mucus) rufite imvubura twita chief cells zikora jus gastrique,iyo jus gastric ibamo imvubura yitwa pepsin ishinzwe gusya intungamubiri (proteines),igifu kandi kigira Acide chlorhydrique ishinzwe gushwanyaguza ibiryo bigeze mugifu,kibamo imiyoboro itwara n'ijyana amaraso, Igifu kigizwe kandi n'ubwoya bwihuza igihe harimo ibiryo kugira ngo byorohe bicagagurwe,iyo byamaze gucagagurwa byanorohereye byivanze n'indurwe (chyme) bihita byoherezwa mu rura ruto.

Uko igifu gifatwa ndetse n'uko kirwara

  1. Impamvu zitera kuribwa no kurwara igifu ni nyinshi,ariko iyingenzi ni ubwoko bw'ibiryo tuba twariye cyane ibyiganjemo amavuta n'ibinure,ibirimo acide nyinshi.
  2. Igifu kandi giterwa no kuba unywa itabi,ikawa nyinshi ndetse n'inzoga
  3. Igifu gishobora guterwa no kunywa imiti yo kwa muganga myinshi cyane iyiganjemo igabanya ububabare
  4. Igifu kandi giterwa no kubabara cyane no kugira stress
  5. Igifu giterwa no gutindamo kw'ibiryo bikagitera kugugara,ibyo akenshi biterwa no kurya ibiryo byinshi bikakinaniza,kurya mumasaha akuze y'ijoro nturuhuke ngo bibanze bibetwe ugahita uryama,
  6. Igifu kandi gishobora guterwa n'ubwiyongere bwa mikorobe twita Helicobacter pyroli kuko iyo ibaye nyinshi itera igifu kurwara ibisebe no kuribwa cyangwa kuzana utubyimba
  7. Igifu kandi giterwa no kwiyongera kwa Acid chlorydrique ikorwa na chief glands zo mu rurenda ikabura ibiryo yivanga nabyo nyuma ikangiriza bwa bwoya bw'igifu kuburyo ishobora no kugitobora
  8. Igifu kandi gishobora guterwa no kwiyicisha inzara,kurya indyo imwe idahinduka irimo acide nyinshi nk'ubugari,amashu,impungure na kawunga n'ibindi
  9. Na none uburwayi bw'igifu bushobora gukomoka mu muryango cyangwa bukaba bwakwizana.

Ibimenyetso bikwereka ko urwaye igifu

Indwara zifata igifu ni nyinshi,kandi ziterwa n'impamvu zitandukanye,aha twavugamo utubyimba twirema mu gifu(polyps),
Ibisebe byo mu gifu (ulcers)
Knseri yo mu gifu
Uburibwe mu gifu kitarimo ibisebe (dyspepsia)
Igifu giterwa na virus (viral gastoenteritis) n'izindi tutabashije kurondora.

Izo ndwara akenshi zihuza ibimenyetso, muri rusange urwaye igifu uzamusangana ibimenyetso bikurikira:

  • Hari ukuribwa mugice cyo hejuru y'umucondo werekeza i bumoso,
  • Kwumva wokerwa no kubyimba igihe umaze kurya
  • Gutura amangati n'imibe
  • Kwumva ibintu bishariye bizamutse mu muhogo
  • Gusepfura
  • Kugira iseseme
  • Kugarura ibyo umaze kurya
  • Kugona nijoro
  • Kuruka amaraso
  • Kwituma umusarane uvanzemo amaraso yatsinnye
  • Gutakaza ibiro
  • Kubura appetit


Uko igifu kivurwa 

Kukuvura igifu biritonderwa kandi bisaba kubanza kubonana na muganga akakugira inama bitewe n'uburwayi igifu cyawe gifite ndetse kikavurwa bitewe n'icyaguteye kukirwara,ikindi kandi imiti yonyine idakurikiwe n'ubujyanama uhabwa na muganga cyangwa undi wese ubifitiye ububasha ishobora kutagukiza mugihe cyose waba utubahirije inama.


  • Iyo miti twavuga nk'irwanya gaz zo mu gifu bita Mylanta 
  • Hari igabanya acide yabaye nyinshi nka cimetidine na ranitidine
  • Hari irwanya ikorwa rya acide mu gifu nka omeprazole,lensoprazole,pantoprazole
  • Hari iyongera ubushobozi bwo gucunga umunwa w'igifu ngo utifungura hagasohoka ibikirimo,iyo miti ishobora kuba Metoclopramide.
  • Hari ubwo muganga aguhitiramo antibiotics bitewe na infection yavuye mu isuzumwa rusange,
  • Harubwo akwandikira imiti yo mubwoko bwa anti depressants,basic solutions zo guca intege acide nka aluminium Hydroxide.
  • Hari n'indi myinshi itandukanye tutabashije kurondora


Uko wagakwiye kwitwara mugihe urwaye igifu:


  • Gerageza wirinde kujya urya byinshi ngo cyuzure cyane,ahubwo rya duke inshuro nyinshi murwego rwo kwirinda ko gisigaramo ubusa.
  • Gabanya amavuta menshi ndetse n'ibiryo bifite acide nyinshi,inzoga,caffeine
  • Irinde kunywa amazi igihe uri kurya,icyiza uyanywa mbere yo kurya na nyuma y'iminota 40 umaze kurya.
  • Gerageza ujye ukanja ibiryo binoge.
  • Irinde ikintu cyose cyagutera stress
  • Gerageza mubyo urya habonekemo imboga n'imbuto cyangwa salade kuko zifasha mu igogora ry'ibiryo mu gifu.
  • Jya wirinda gutekereza cyane no kwigunga ahantu hamwe ahubwo ushake ibiguhuza (Relaxation technique).
  • Irinde kurya ngo uhite uryama igogora ritarangiye,uba ugomba gutegereza nibura iminota 40.



Byanditswe binategurwa na Muganga 

NIYOMUBYEYI Théophile